एसएलसीको नतिजापछिको निरासा

पोखरा, विनोद शर्मा 

२०६८ सालमा सञ्चालित एसएलसी परीक्षामा नियमिततर्फ ४७ दसमलव १६ प्रतिशतमात्र उत्तिर्ण भएका छन् । साढे ६८ प्रतिशतसम्म पुगेको प्रतिशत केहि वर्षयता निकै घट्दै यो वर्ष ४७ दसमलव १६ प्रतिशतमा झरेको छ । अघिल्लो वर्ष साढे ५५ प्रतिशत विद्यार्थी उत्तिर्ण भएका थिए । यो वर्ष करिव नौ प्रतिशत कम उत्तिर्ण भएका छन् । ०६८ सालको एसएलसी परीक्षा सकिएको ७६ औं दिनमा बुधवार नतिजा सार्वजनिक भएको हो । 

०६८ सालको एसएलसी परीक्षामा नियमित तथा एक्जाम्टेड गरी पाँच लाख २८ हजार दुई सय ५७ विद्यार्थीले आवेदन गरे पनि चार लाख ९६ हजार २८ परीक्षार्थी परीक्षामा सहभागि भएको परीक्षा नियन्त्रण कार्यालयले जनाएको छ । तिमध्ये कुल दुई लाख आठ हजार एक सय ८७ परीक्षार्थी उत्तिर्ण भएका छन् । चैत्र महिनाको ७ गतेदेखि १६ गतेसम्म सञ्चालित परीक्षामा नियमिततर्फ चार लाख १९ हजार ४९ सहभागि भएकामा एक लाख ९७ हजार ६ सय ३८ परीक्षार्थी अर्थात ४७ दशमलव १६ प्रतिशत उत्तिर्ण भएका छन् । 

एक्जाम्टेडतर्फ ७६ हजार नौ सय ७९ सहभागि भएकामा दस हजार पाँच सय ४९ अर्थात १३ दशमलव ७० प्रतिशत उत्तिर्ण भएका छन् । नियमिततर्फ विशिष्ट श्रेणीमा १७ हजार सात सय ६० प्रथम श्रेणीमा ७७ हजार दुई सय ५७ द्धितिय श्रेणीमा ९३ हजार आठ सय ३० तृतिय श्रेणीमा आठ हजार सात सय ९१ प्रिक्षार्थी उत्तिर्ण भएका छन् । ४ सय ६१ एक्सपेल र ५ सय १३ जनाको रद्ध गरिएको छ । 

यस वर्ष एक्जाम्टेडतर्फ विशिष्ट श्रेणीमा कोहि पनि उत्तिर्ण भएका छैनन् । प्रथम श्रेणीमा एक सय २६, द्धितिय श्रेणीमा सात हजार पाँच सय ९५, तृतिय श्रेणीमा २ हजार ८ सय २८ उत्तिर्ण भएका छन् । ४९ जना एक्सपेल र चार सय १४को रद्ध गरिएको छ ।  परीक्षा नियन्त्रक डिल्लीप्रसाद रिमालका अनुसार यस वर्ष पाँच नम्बर ग्रेस दिइएको छ । ग्रेस नम्बरबाट १२ हजार परीक्षार्थी उत्तिर्ण भएका छन् । एसएलसीमा विद्यार्थीको उत्तिर्ण प्रतिशत निरन्तर घटिरहनुलाई राम्रो संकेत मान्न सकिँदैन । हुन त सरकारले अव अर्को एसएलसीदेखि पास फेल उल्लेख नगर्ने श्रेणी छुट्याउने भनेको छ हेरों त्यो चाँही प्रभावकारी हुन्छ की ?

२०६५ सालको एसएलसी परीक्षामा नियमिततर्फ ६८ दसमलव ४७ प्रतिशत उत्तिर्ण भएका थिए । त्यसपछि उत्तिर्ण प्रतिशत लगातार घट्दै आएको छ । ०६८ सालको परीक्षामा आईपुग्दा एसएलसीको नतिजा ४७ दशमलव १६ सम्म आइपुगेको छ । शिक्षाविद् प्रा.डा. विद्यानाथ कोइरालाले लगानी अनुसारको उपलब्धी नहुनु दुखको कुरा भएको बताए । उनले उत्तिर्ण प्रतिशतले लगानीको उपलब्धी निर्धारण हुने भएकाले कम उत्तिर्ण हुनु लगानीबाट उपलब्धी नभएको दाबि गरे । शिक्षाविद् कोइरालाले नतिजाले विद्यालय क्षेत्र सुधार योजनालाई नै चुनौती दिएको बताए । विद्यार्थीलाई पढ्नुपर्छ भन्ने वातावरण समेत निर्माण नभएको उनको भनाई छ । 

'विद्यार्थीलाई चोरेर पास गराइदिन्छन भन्ने भयो राजनितिज्ञबाट विद्यार्थीलाई आशा सिर्जना गरेनन्' कोइरालाले भने 'आशा नभएपछि प्रयास गरेनन पढ्ने प्रेरणा जगाइएन ।' अहिले सबैभन्दा बढि शिक्षामा कुल बजेटको करिव १७ प्रतिशत लगानी भएको छ । शिक्षा सचिव किशोर थापाले एसएलसीको घट्दो नतिजाप्रति दुख ब्यक्त गरेका छन् । एसएलसीको नतिजा प्रतिशत लगातार घट्नुको एउटै कारण नभए पनि यसले गम्भीर चिन्ता बढाएको बताए । २०३१ सालको एसएलसी परीक्षाको सर्वोकृष्ठ वर्तमान शिक्षासचिव किशोर थापाले भने 'एसएलसी नतिजा हेर्दा शिक्षा निति परिवर्तन गर्नुपर्ने बेला आएको हो जस्तो लाग्छ । 

परीक्षा नियन्त्रक रिमालले उत्तिर्ण प्रतिशत घट्नुको कारण विष्लेषण भइनसकेको बताए । 'अहिले हामीले यहि कारणले घट्यो भन्न सक्दैनौं नियन्त्रक रिमालले भने 'जस्तो नतिजा हामीसंग आयो त्यो सार्वजनिक गरेका हौं अरु पछि अध्ययन गछौं । यस वर्षको परीक्षामा पनि सर्वोकृष्ट विद्यार्थी घोषणा गरिएन । १९९० सालदेखि सर्वोकृष्ट घोषणा गर्दै आएकामा ०६१ सालयता क्रमभंग भएको छ । त्यसअघि ०५१ सालमा पनि सर्वोकृष्ट घोषणा गरिएको थिएन् । 

यस वर्ष ४० जिल्लाका ४३ राम्रा परीक्षा केन्द्र तथा केन्द्राध्यक्षलाई पुरस्कार दिने निर्णय समेत भएको छ । केन्द्लाई १५ हजार र केन्द्राध्यक्षलाई दस हजार रुपैंयाँ पुरस्कार दिने निर्णय गरिएको हो । परिक्षा नियन्त्रण कार्यालय (पनिका) ले दुई विषयसम्म अनुतिर्ण हुने परीक्षार्थिका लागि पुरक परीक्षाको व्यबस्था गरेको छ । पुरक परीक्षा साउन १७ गतेदेखि २४ सम्म साचालन हुने पनिकाले जनाएको छ । 

अवको क्रममा विगत दस वर्षको एसएलसीको नतिजा 

२०६७ 

नियमिततर्फ ५५ दसमलव पाँच प्रतिशत उत्तिर्ण, अघिल्लो वर्ष भन्दा करिव दस प्रतिशत कम उत्तिर्ण

२०६६

६४ दसशमलब ३१ प्रतिशतमात्र उत्तिर्ण भएका छन् । 

अघिल्लो वर्षको तुलनामा यस वर्षको एलएलसी परीक्षुमा नियमिततर्फ चार दशमलब १६ प्रतिशत विद्यार्थी कम उत्तिर्ण 

२०६५

अघिल्लो वर्षको रेकर्ड तोड्दै ०६५ मा ६८ दसमलव ४७ प्रतिशत उत्तिर्ण, करिव पाँच प्रतिशत बढि विद्यार्थी उत्तिर्ण

एक्जाम्टेड तर्फ ४७ दसमलब ६९ प्रतिशत उत्तिर्ण  

२०६४

त्यतीबेलासम्मकै सबैभन्दा बढि प्रतिशत उत्तिर्ण, उतीर्ण प्रतिशत नियमिततर्फ ६३.७३, एक्जाम्टेडतर्फ ३२.२४ प्रतिशत 

२०६३

उत्तीर्ण प्रतिशत ५८.६४,  कक्षा १० बाट मात्र प्रश्न

२०६२

उत्तीर्ण प्रतिशत ४६.५१, एक्जाम्टेडमा १२.०९ प्रतिशत

सर्वोत्कृष्ट विद्यँर्थी घोषणा खारेज

२०६१ 

उत्तीर्ण ३८.७२ प्रतिशत

अघिल्लो वर्षको तुलनामा आठ प्रतिशतले कमी, सरकारी विद्यालयबाट २५ प्रतिशत मात्र उत्तीर्ण

२०६० 

उत्तीर्ण ३२.५ प्रतिशत, सार्वजनिक विद्यालयबाट उत्तीर्ण प्रतिशत २६

२०५९ 

उत्तीर्ण ३२.२२ प्रतिशत, अंग्रेजी र गणित विषयमा सबैभन्दा बढी अनुत्तीर्ण 

२०५८ 

उत्तीर्ण ३१.२२ प्रतिशत 

संकटकालको समय भएकाले नकारात्मक असर परी धेरै विद्यँर्थी अनुत्तीर्ण भएको गुनासो